Gaslighting. Je hebt de term vast al eens voorbij zien komen. Maar wat is het nou echt? Nee, het is niet gewoon wanneer iemand een andere mening heeft dan jij (al voelt het soms wel zo). Echte gaslighting is een sluwe manipulatie waarbij iemand jouw realiteit probeert te verdraaien, zodat jij aan jezelf gaat twijfelen. Klinkt als iets uit een slechte Netflix-thriller, maar geloof me, het gebeurt vaker dan je denkt. Dus, hoe herken je het? En belangrijker: hoe zet je die gaslighter schaakmat?
1. “Dat heb ik nooit gezegd!”
Stel, je vriend(in) beloofde de afwas te doen. De volgende ochtend sta je voor een toren van vieze borden en je vraagt: “Hé, je zou de afwas toch doen?” Waarop je een verontwaardigde blik krijgt en de woorden: “Huh? Dat heb ik nooit gezegd!”
Je eerste neiging? Discussie aangaan en proberen hun geheugen op te frissen. Maar nee, dat is precies wat ze willen. Je beste zet? “Goh, interessant. Dat is niet hoe ik het me herinner.” Simpel, chill en onmogelijk om tegenin te gaan.
2. “Doe normaal, je overdrijft!”
Dit is er zo eentje die uit de kast wordt getrokken zodra jij ergens je grens aangeeft. Je zegt bijvoorbeeld dat je het niet tof vond dat iemand een sarcastische opmerking over je outfit maakte, en hup: “Jezus, relax. Je bent echt gevoelig zeg.”
Jouw reactie? Niet in de val trappen. Zeg iets als: “Ik bepaal zelf hoe ik me voel, dank je wel.” Hiermee leg je het eigenaarschap van je emoties terug bij jezelf en geef je ze geen ruimte om verder te manipuleren. Plus, een stijlvolle exit waarbij jij de controle houdt.
3. “Je verzint dingen!”
Je weet 100% zeker dat jullie hadden afgesproken om op zaterdagavond samen te eten. Maar nu beweert de ander dat die afspraak nooit heeft bestaan. “Weet je het zeker? Misschien heb je het gedroomd?”
Aha, de klassieke “je bent gek”-tactiek. Hoe reageer je hier op? “Mijn geheugen werkt prima, maar bedankt voor je zorgen.” Kalme, zelfverzekerde comeback waardoor de gaslighter even met de mond vol tanden staat.
Gaslighting in de praktijk
Stel je voor: je ontdekt dat de laatste chocolade verdwenen is. Wanneer je je partner ermee confronteert, zegt die zonder te aarzelen: “Huh? Jij hebt die gisteren zelf nog opgegeten!” Je begint te twijfelen—zou dat echt kunnen? Terwijl je je geheugen afspeurt, blijft de chocolade onvindbaar, maar jij bent nu wel de hoofdverdachte.
Gaslighters herschrijven de geschiedenis en maken jou de verwarde detective in een film waar jij de slechterik zou moeten zijn. En hoe harder jij probeert de waarheid boven tafel te krijgen, hoe meer zij de controle krijgen.
Hoe bescherm je jezelf ?
- Houd het kort. Minder woorden = minder ruimte voor manipulatie.
- Gebruik kalme, neutrale reacties. “Dat is niet hoe ik het me herinner,” is veel krachtiger dan een verhitte discussie.
- Trap niet in hun spel. Jij weet wat er gebeurd is. Je hoeft het niet eindeloos te bewijzen.
- Besef dat het om controle draait. Het gaat niet om een simpel misverstand, maar om macht.
- Loop weg als het nodig is. Soms is de beste zet gewoon helemaal niet meer meedoen.
Gaslighting kan verwarrend, frustrerend en soms ronduit bizar zijn. Maar met deze tips sta je stevig in je schoenen en laat je niemand jouw realiteit verdraaien. En die laatste chocolade? Volgende keer gewoon verstoppen.
